پشكا ئێكێ
سه‌ره‌كوه‌زیرێ نه‌رویج ل وێرێ بوو ..
ـ ئه‌ڤ پێشانگه‌هانه جیهانه‌ه‌كا بچووكه، هه‌موو نه‌ته‌وه‌یان، ده‌وله‌ت و هه‌رێمان، ڕه‌نگ و ڕوانگه‌یێن وان، ڕاسته ب رێیا كتێبێ ڤه و كتێبێ كۆمكرینه، لێ جیهانه‌كا بچووكا كلتووری ژى یه بۆ دیالۆگێ و بازرگانیێ و ل پالی ژى دا سیاسه‌ت، سیاسه‌تڤانان ب گرنگی یه‌ڤه لێدنێرن و سالانه كۆمه‌كا سیاسیی یا مه‌زن، ل نێڤا وان ژى دا سه‌رۆكێن وه‌لاتان دهێن و هه‌ر ساله‌كێ ژى وه‌لاته‌ك دبیته مێڤانێ شه‌ره‌ف و هۆلیه‌كا مه‌زن ژى دهێته ته‌رخانكرن بۆ مێڤانێ شه‌ره‌ف، هه‌تا به‌رهه‌مێن كلتوورێن وان تێدا نه‌مایش بكه‌ن.
ـ ئه‌ڤ ساله نه‌رویج بوو یه مێڤانێ شه‌ره‌ف، ب ڤێ هه‌لكه‌فتا گرنگ، ڕێوڕه‌سمه‌كێ مه‌زن و هۆله‌كا مه‌زن و نه‌مایشه‌كا مه‌زن هاتبوو رێخستن، كو تێدا ژبلى چه‌ندین سیاسه‌تڤان و ڕۆناكبیرێ مه‌زن، سه‌ره‌كوه‌زیرێن نه‌رویج (ئێرنا سۆڵ بێرگ) ژى ئاماده بوو و گۆتاره‌ك ژی ب ڤێ هه‌لكه‌فتێ پێشكه‌ش كریه.
ـ ئه‌وا ئه‌ز به‌حسی ژێ دكه‌م، مه‌به‌ستا من ڕێوڕه‌سمه‌كه، ئێڤاریا 15 ئۆكتۆبه‌رێ بوو، كو هه‌ڤالان ل گه‌ل ڕۆژنامه‌نڤیس (یووسف مه‌نتك) ل وێرێ بووین و مه پشكداری كر د یتنا هۆلا مێڤانێ شه‌ره‌ف، كو بێ ئه‌ندازه جوان و باڵكێش هاتبوو ڕێخستن و كۆمه‌ك نمایش و به‌رهه‌مێ وان ژى بنین، كو ڕاستیه‌ك پتر سه‌لماند، كو ده‌وڵه‌ت و هه‌رێم ساڵانه كار و كۆششێ دكه‌ن بۆ وێ چه‌ندێ ببینه ب مێڤانێ شه‌ره‌ف، چونكو هۆلا مێڤانێ شه‌ره‌ف، باشترین پانتایا خوه‌ناساندنا كلتوورێ نه‌ته‌وه و ده‌وڵه‌تانه بۆ هه‌موو جیهانێ.
هه‌ر بابایه دێت و كتێب ده‌با !…
ـ 16 ئۆكتۆبه‌ر، ڕۆژا ئێكێ یا پێشانگه‌هێ بوو، ئه‌م هه‌موو ل وێرێ بووین، ل پڕ (جان دۆست) و هه‌ڤژینا وى گه‌هشتن، جان دۆست كۆمه‌ك ژ به‌رهێن وى ژى ئێنابوون، ڕێوڕه‌سمێن واژۆكرنا كتێبێن وى ده‌ستپێكر و ناڤا وان ژى دا، دووڤدا به‌حسكرن ژ دووماهى به‌رهه‌مێن وى، سه‌باره‌ت هونه‌رێ نڤیسینێ مه گفتوگۆ دكر، تایبه‌ت ئه‌و نڤیسینێن دچنه د ناڤ مێژوویێ دا!.
ـ (جان دۆست) نڤیسه‌ر و ڕۆماننڤیسه‌كێ ب ناڤوده‌نگێ كورده و ب بنیات خه‌لكێ كۆبانێ یه و هه‌رده‌م ل گه‌ل ژانێن گه‌لێ خوه دا دژیت و بیر دكه‌ته و دنڤیسێت و هه‌ر ئه‌وێ ژى وه‌كریه كو زووی شیره‌تێ وه‌ربگریت، نها جان دۆست ناڤه‌كێ دیارێ ناڤا ئه‌ده‌بیاتێن هه‌ڤچه‌رخێ كوردی یه و خه‌ریكه سنووران ببریت و جهێ شانازیێ یه!..
ـ مێڤانێن جودا جودا، ژ نه‌ته‌وه‌ێن جودا جودا سه‌ردانا ستاندێ كوردستانیان دكرن و ب خۆشحالی ڤه مه پێشوازی لێ دكر، هه‌ر د ڤێره دا پێدڤیه ناڤێ تیما وه‌زاره‌تا ره‌وشه‌نبیری و لاوان یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بنڤیسین، كو پێكهاتى یه ژ ڤان بڕێزان: رێڤه‌به‌ریا گشتی یا راگه‌یاندنێ ب وه‌كاله‌ت شێروان عه‌وڵا، یاریده‌ده‌رێ ڕێوڤبه‌ریا گشتی یا كتێبخانه‌یان سه‌رباز جه‌وهه‌ر، خه‌رمان هیرانی و فرمێسك مسته‌فا وه‌ك دو شاره‌زا و به‌نده، ئه‌ڤ تیمێ فه‌رمى ب هه‌ڤكاریا ڕۆژنامه‌نڤیس یوسف مه‌نتك، كاروبارێن ستاندا كوردستانێ بڕێڤه‌دبر.
ـ ڕۆژا ئێكێ، واته 16/10/2019، هۆلا مێڤانێ شه‌ره‌ف و هۆلا سێ و پشكه‌ك ژ هۆلا پێنج ب سه‌ركرده ڤه، دا ژبیرا من نه‌چیت، ستاندا كوردستانێ ل هۆلا 5، ژماره 141 C بوو، كو ژ نێزیك مه‌ژى دا وه‌زاره‌تا ره‌وشه‌نبیری یا لوبنان و ئیمارات و مسر و عیراق و چه‌ند وه‌لاته‌كێن عه‌ره‌بی ژى هه‌بوون، كو ب به‌راوردى ل گه‌ل ستاندێ كوردستانێ مێڤانێن د كێم بوون، تایبه‌ت عیراق، كو پتریت جاران، نه‌ك هه‌ر مێڤانێن وان دكێم بوون، به‌لكو وه‌ك كاك لوقمان به‌رزنجی ـ یێ ڕۆژنامه‌نڤیس دگۆت: ستاندا كۆمارا عیراقێ كه‌س لێ نینه و هه‌ر بابایه دهێت و كتێب دڤیان!..
كۆڕێن پێشانگه‌ها فرانكفۆرت و په‌رۆشی كوردانی دیاسپۆرا
پشكه‌ك ژ چالاكیێن ستاندێ كوردستانێ ل پێشانگه‌ها فراكفۆرت، كۆڕێن وان بوون، ڕۆژا 19 ئۆكتۆبه‌رێ، ڕۆژا هه‌ره قه‌ره‌باڵغێ بوو:
ـ د. حه‌مه مه‌نتك: ده‌روازه‌یه‌ك بۆ ڕه‌خنا ئه‌ده‌بێ كوردی، كۆڕگێڕ: خه‌رمان هیرانی.
ـ به‌ختیار عه‌لی و به‌یان سه‌لمان: تاراوگه و پرۆسا نڤیسینێ، كۆڕگێڕ: فرمێسك مسته‌فا.
ئه‌وا سه‌رنجا من ڕاكێشاى، په‌ڕۆشا كوردێن دیاسپۆرا بوو بۆ چالاكیێ و ئاماده‌بوون و گفتوگۆیا كوردانه، هه‌ر ئێك ژ وان ب ده‌هان پرسیار و سه‌دان سه‌ره‌به‌حس و هزاران خه‌مێن پیرۆز هه‌بوون!…
ڕێزلێنان له ماندوویبوویان
ـ پشه‌ك ژ چالاكیێن مه ل پێشانگه‌ها نێڤده‌وه‌لتی یا فرانكفۆرت، ڕێزلێنان بوو ل كۆمه‌كا هونه‌رمه‌ند و شاعیر و ڕۆژنامه‌نڤیس و چالاكڤانان، كو ماندوویێن ڕێیا وه‌لاتن، وه‌لاته‌ك، كو هه‌تا نهار ژى هه‌ر خه‌ونان ده‌بینن و خه‌مان دخۆن!..
ـ به‌رزان هه‌ستیار ـ ی شاعیر
ـ دانا عه‌لی سه‌عید ـ ی شانۆكار
ـ لوقمان به‌رزنجی ـ ی ڕۆژنامه‌ڤان
ـ به‌كر شوانی ـ ی وه‌رگێڕ
ـ وه‌جیهه عه‌بدوڵڕه‌حمان ـ یێ چالاكڤان
ئه‌و زاته د دڵسۆز و ماندیبووى بوون، كو وه‌زاره‌تا ره‌وشه‌نبیری و لاوان بوو، ئه‌ڤ ساله ڕێز لێ هاتبووكرن بزاڤێن داهێنانێن وان به‌رز نرخاندبوون.
پێشانگه‌ها فرانكفۆرت یا نێڤده‌وله‌تی و پتر ژ په‌یڤه‌كێ!
پشكا دویێ و دووماهیێ
د. سالار عوسمان
مێڤانێن ناڤخوه‌ی چ ل پاش خوه هێلان؟
مه‌به‌ستا من ژ مێڤانێن ناڤخوه‌یی، ئه‌وه مێڤانێن كوردن، كو وه‌ك خانه‌خوێ ڕووی ل ستاندا خوه دكر، هه‌ر وان ژى ستاندێ وانه، چونكو ناڤێ ستاندى كوردستانه، له هه‌ر كوێش ئه‌و ناڤه هه‌بیت، دڤێت یێ كۆمكار بیت، دڤێت كوردستان هه‌مویان كۆمبكه‌ته‌ڤه و چه‌ترائاسا مه لێك نێزیك بكه‌ت.
ئه‌ڤ ساله كه گه‌له‌ك گوهدارى كر و مه كێم په‌یڤى، سروشتیا ئه‌رك و به‌رپرسیاریێ ژى هه‌ر دڤێت یا وه‌سا بیت، دڤێت كه‌مدوو و گه‌له‌ك گوهگیر بیت و د گه‌ل دا ژى كۆمكارا كار بیت!..
كورتیا په‌یڤینێ خانه‌خوێكان ئه‌وه‌بوو، كو:
ـ پتر بایه‌خ ب ستاندا كوردستان بهێته دان.
ـ جه به‌رفره‌هتر لێبهێت.
ـ دیزاین جوانتر و سه‌رنجڕاكێشتر بیت.
ـ كورد ئێكڕیزتر بن.
ـ ساڵانه پێدڤیه كۆمه‌كا كتێبه‌كان، تایبه‌ت بۆ پێشانگه‌هێ بهێنه ئاماده‌كرن، كو ئامانجدار بیت و كورد و واقعێ كوردستانێ بۆ ئه‌وێن دیتر، گه‌لان و زمانێن دیتر ب دونیایێ بناسینیت.
ـ زنجیره سیمینار، كو سروشته‌كی دیالۆگێ هه‌بیت، ب هه‌ماهه‌نگی ل گه‌ل ڕۆناكبیر و ئه‌كادیمیستێن بیانی، گه‌رم و گه‌نگه‌شه‌خوڵقێن بهێته رێخستن و ل وێرێ، لوێ پانتایێ، دیالۆگه‌كا زانستی ل گه‌ل ناڤه‌ند و ڕۆناكبیرێن دونیایێ بهێته سازكرن.
ـ ڕایه‌ل و پر و په‌یوه‌ندیدار بیت ل گه‌ل ده‌زگه‌ه و ناڤه‌ند و خانه هزریی و كلتووری و چاپه‌مه‌نیی و میدیایێن دونیایێ، كو ئارمانج تێدا ده‌ربازكرنا كوردستانێ بیت، ده‌ربازكرن ل ناڤخوه دا بۆ ده‌رڤه و هه‌مدیسا ئێنانا ده‌ره‌ویشان بۆ ناڤ كوردستانێ.
پێشانگه‌ها فرانكفۆرت، پره‌ك بۆ ده‌ربازكرنێ!..
دیسا یه‌كه‌م ڕستا ڤێ گۆتارێ دوباره دكه‌مه‌ڤه: (ئه‌ڤز پێشانگه‌هه جیهانه‌كا بچووكه)1، ڕاسته كورد ل سالا (1991) ڤه ته‌ڤلی ڤێ جیهانا بچووك بووینه و شوێن پێین خوه خستینه و سه‌رجه‌م بزاڤێن خوه، دگه‌ل هه‌بوونا بارێ سه‌رنجێ، جهێ سۆپاسیى َیه، لێ پرسیار ئه‌ڤه‌یه:
ـ شیایه وان شوێن پییان جێگیر بكه‌ت، دیاره مه‌به‌ستا من ژ چه‌مكێ جێگیربوون، ب مانا و تێگه‌هیشتنا كلتووریێ خوه یه؟..
ـ ئه‌رێ شیایه په‌یوه‌ه‌ندیه‌كێ چاك و به‌رهه‌مدار ل گه‌ڵ ده‌زگه‌هێن ب ناڤوبانگ یێن كلتووریی و ڕۆژنامه‌ڤانی و چاپه‌مه‌نیێن دونیایێ دروست بكه‌ت؟..
ـ ئه‌رێ ژ ڕوویێ بیزنسێ كلتووری و میدیایی ڤه چی كریه؟..
ـ ئه‌رێ د وێ جیهانا بچووك دا، كو ساڵانه كێمترین دیالۆگ تێدا بڕێڤه دچیت، شیایه دیالۆگێ بكه‌ت و ب ڕێیا دیالۆگێ ده‌ربازببیت؟..
ـ ساڵانه پلان و به‌رنامێ داڕێشتى و هوور و ئامانجدارى هه‌بوویه؟..
ـ ئه‌رێ ساڵانه چه‌ند كتێب بۆ ڤێ پێشانه‌هێ، ب زمانێن جودا یێن دونیایێ حازر كرینه؟..
ـ ئه‌رێ شاشیه ڕۆناكبیر و بیرمه‌ندێن دونیایێ بانگهێشت بكه‌ت؟
ـ ئه‌رێ د وێ جیهانا بچووك دا، ڕۆناكبیر و بیرمه‌ندێن كورد خستینه د ناڤ گه‌نگه‌شه و گفتوگۆیه‌كا جیهانی دا؟.
ـ ئیزافه‌یه‌كێ دروستكرى د وارێ دیالۆگێ دا، كو كورد پتر ژ هه‌موو نه‌ته‌وه‌یێن دونیا پێدڤی كریه؟..
ـ ئه‌رێ كارێ ژدل كریه بۆ وێ چه‌ندێ ببیته مێڤانێ شه‌ره‌ف؟.. وه‌ك پێشتر مه به‌حس كرى، كو ساڵانه وه‌ڵات، نه‌ته‌وه و هه‌رێمه‌ك دبنه مێڤانێ شه‌ره‌ف، دیاره ئه‌ڤ ساله نه‌رویج بوو 2، بۆ سالا دادێ كه‌نه‌دایه و سالا (2021) ئیسپانیایه.
ـ كورتترین پرسیار و گرنگترین ئه‌ڤ پرسیاره‌یه: كورد و كوردستان شیاینه پێشانگه‌ها نێڤده‌وله‌تی یا فرانكفۆرت بكه‌نه پرا ده‌ربازركرنا كلتووری؟!..
سه‌رجه‌ما ئه‌ڤان پرسیاران و یێن ل دووڤداتر به‌رسڤ و پاشى جوداهی ل ڕوانگه‌هێن وان، ئه‌و ڕاستیا ننه‌ڤه‌شارتینه، كو كورد د وى وارێ ژى دا، یا باشتر بێژم، د وى ئه‌ركى ژى دا باشی نه‌كریه و دڤێت زۆر باشتر ژ وێ جیهانا جوان و بچووك و مانادار دا حزور هه‌بیت، حزوره‌ك بارته‌قایا كێشێن ڕه‌وا و مه‌زن بیت، حزوره‌ك، كو یا كۆمكاربیت دونیاڕاكێش و به‌رهه‌مدار بیت و شیانێن ده‌ربازكن و گوهارتنێ هه‌بیت.
1 پێشانگه‌ها نێڤده‌وله‌تی یا كتێبیچ فرانكفۆرت ل ڕۆژێن 16 حه‌تا 20 ئۆكتۆبه‌را 2019 بڕێڤه‌چوو، مێڤانێ شه‌ره‌فێ ئه‌ڤ ساله وه‌ڵاتێ نه‌رویج بوو، 7500 ده‌زگه‌هێن چاپ و به‌لاڤكرنا كتێبێ ژ 109 وه‌لاتان پشكداربوون، 302,267 مێڤانان سه‌ردانا پێشانگه‌هێ كرینه، 10000 ڕۆژنامه‌نڤیسان ڕۆمالا میدیای كریه و زێده‌تر ژ 4000 كۆڕ و سیمیناران پێشكێش كرینه.
د ئاهه‌نگا ڤه‌كرنا پێشانگه‌هێ دا، كو پتر ژ 2200 مێڤان پشكداربوون و ل ده‌مژێر پێنجی ئێڤاری 15.10.2019 دست پێ كریه، ئه‌و كه‌ساتیێن په‌یڤ و گۆتار پێشكێشكرین: سه‌رۆكی پێشانگه‌ها نێوده‌وڵه‌تیا كتێبێ فرانكفۆرت یۆرگن بۆس، سه‌رۆكێ ڕێكخراوا بۆرسا بازرگانی یا كتێبا ئه‌ڵمانی هاینڕیش ڕایت مووله‌ر. ئیرنا سۆڵ بێرگ سه‌ره‌كوه‌زیرێ نه‌رویج، هایكۆ ماس وه‌زیرێ ده‌ره‌ڤه یێ ئه‌ڵمانیا، پێته‌ر پلێتمان پارێزگارێ باژارێ فرانكفۆرت، فۆڵكه‌ر بۆفیه‌ر سه‌رۆكوه‌زیرێ هه‌رێما هێسن.
هه‌ژی گۆتێیه شاهژنا نه‌رویج مێتا ماری و هه‌ڤسه‌رێ وێ هاكۆن ماگنۆس و وه‌زیری ره‌وشه‌نبیری یێ نه‌رویج ترینا سكای گراند ئاماده‌ی وێ ڕێوڕه‌سمێ بوون.
٢- سه‌باره‌ت وه‌لاتێ شه‌ره‌فێ ئه‌ڤ ساله، كه نه‌رویج بوو، 7600 چاپه‌مه‌نێن نه‌رویجی هاتینه فرۆتن، 250 سیمینارێن TV تێدا ڤه‌كرینه، 960 هه‌والێن ڕادیۆیێ تێدا په‌خشكرینه، 100000 كه‌س سه‌ردانا كردینه، 120 سیمینار تێدا سازكرینه، 200 نڤیسه‌ر سیمینار هه‌بووینه و 100 نڤیسه‌ر پرۆگرامێن جودا هه‌بووینه.
